W polskim systemie oświaty nauką w gimnazjum od 1 września 1999 roku objęto uczniów w wieku 13-16 lat, a więc dzieci urodzonych w roku 1986 i jest to drugi po szkole podstawowej obowiązkowy poziom kształcenia. Przed wprowadzeniem ustawy nauka w szkołach podstawowych obowiązywała przez 8 lat.
Obecnie uczniowie kończą 6 letnią szkołę podstawową zakończoną sprawdzianem poziomu wiedzy i umiejętności. Wynik ten nie jest brany pod uwagę, jeżeli uczeń wybrał gimnazjum rejonowe, ale jeżeli wybrał inne, wówczas przy przyjęciu ważna jest ilość uzyskanych punktów na tymże sprawdzianie.
W szkole gimnazjalnej nauka trwa przez 3 lata i kończy się egzaminem gimnazjalnym. Egzamin obejmuje trzy części tematyczne: część humanistyczną, matematyczno-przyrodniczą oraz część językową w wersji podstawowej i rozszerzonej. Egzamin polega na napisaniu testów, stąd też kształcenie odbywa się pod kątem napisania testu. Ilość zdobytych punktów decyduje o przyjęciu do wybranej szkoły ponadgimnazjalnej.
Zajęcia lekcyjne w szkole gimnazjalnej trwają 45 minut, z przerwami międzylekcyjnymi. Obowiązującymi przedmiotami od roku 2009 są:
– język polski,
– język obcy
– matematyka,
– informatyka
– historia
– wiedza o społeczeństwie
– geografia
– biologia
– chemia
– fizyka
– plastyka
– muzyka
– wychowanie fizyczne
– edukacja dla bezpieczeństwa
– zajęcia techniczne
– zajęcia artystyczne
– zajęcia z wychowawcą klasy
Przedmioty nieobowiązkowe dla wszystkich, a więc wybór ich zależny jest od woli rodzica albo ucznia, jeżeli ten uzyskał pełnoletność i jest to:
– religia lub etyka
– zajęcia języka mniejszości narodowej lub etnicznej, języka regionalnego i nauka własnej historii i kultury.
Na zakończenie pierwszej i drugiej klasy w gimnazjum uczniowie otrzymują świadectwa promocyjne do następnej klasy, a na zakończenie klasy trzeciej jest to świadectwo ukończenia gimnazjum.
W polskim systemie kształcenia można wyróżnić kilka rodzajów gimnazjum. Są to:
– ogólnodostępne
– prywatne
– integracyjne (tutaj na grupę od 15 do 20 uczniów przypada od 3- 5 uczniów niepełnosprawnych i dotyczy ona dzieci niedosłyszących, niedowidzących, z niepełnosprawnością ruchową bądź z niepełnosprawnych umysłowo w stopniu lekkim)
– specjalne (dla uczniów niepełnosprawnych)
– zawodowe
– akademickie (uczniowie uzdolnieni)
– dwujęzyczne (w takim gimnazjum zajęcia edukacyjne odbywają częściowo w nowożytnym języku obcym)
– dla dorosłych
W szkołach gimnazjalnych istnieje możliwość zwiększenia liczby godzin zajęć z wybranego przez uczniów przedmiotu, zgodnie z zainteresowaniami. Są więc dodatkowe zajęcia z matematyki, informatyki, języka obcego. Pozwala to na poszerzanie wiedzy uczniów i rozwijanie talentów.
Obserwacja uczniów w gimnazjum pozwala wysnuć wniosek, że uczeń szkoły podstawowej w klasie 6 nie jest w pełni gotowy na zmianę szkoły, rodzi się stres w związku z nową szkołą u młodego człowieka w wieku dojrzewania. Wszystko to prowadzi do niezrozumienia i nie radzenia sobie w nowym obcym środowisku.
Gimnazja budzą wiele kontrowersji zarówno wśród rodziców jak nauczycieli. Ustawodawcy zastanawiają się czy nie powrócić do ośmioletnich szkół podstawowych.
